Thái hậu nhà Đinh Hoàng hậu nhà Đinh

Nhà Đinh có 2 Vua nên có 2 Thái hậu là Đàm Thị mẹ Vua Đinh Tiên Hoàng và Dương Vân Nga mẹ Vua Đinh Toàn. Thái Hoàng Thái hậu Đàm Thị có tên dã sử là Đàm Thị Thiềm hiện được thờ ở nhiều nơi như là khu di tích thung Lá - động Hoa Lư, Lăng Phát tích nhà Đinh hay đền Vua Đinh Tiên Hoàng (Ninh Bình); Khu di tích đình Bườn ở Nam Định và miếu Lộc Thọ ở Thái Bình.

Đại Việt sử ký toàn thư có viết: "Vua [Đinh Tiên Hoàng] họ Đinh, tên húy là Bộ Lĩnh, người ở động Hoa Lư, châu Đại Hoàng (nay là huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình) là con trai Đinh Công Trứ, Thứ sử Hoan Châu. Dẹp yên các sứ quân, tự lập làm đế... Vua còn nhỏ mồ côi cha, mẹ là họ Đàm".[13]

Đinh Triều Quốc Mẫu Đàm Thị là người xã Gia Thủy (huyện Nho Quan, Ninh Bình), Bà là vợ quan thứ sử Đinh Công Trứ. Khi chồng mất bà đem con trai Đinh Bộ Lĩnh trở về quê hương và nương nhờ người em chồng là Đinh Thúc Dự.

Thần tích Ngọc phả của miếu Lộc Thọ, xã Độc Lập, Hưng Hà, Thái Bình chép rằng: Miếu thờ: “Quốc mẫu Thiềm Nương Hoàng Thái hậu”. Khi Đinh Bộ Lĩnh dấy cờ khởi nghĩa ở Hoa Lư, thấy đã đủ mạnh, ông rời Hoa Lư đi dẹp loạn các xứ quân, khi đi có đem theo thân mẫu Đàm thị cùng đi. Theo thần phả thì bà Đàm Thị Thiềm vốn cũng có tài cung kiếm võ nghệ. Sau khi về với sứ quân Trần Lãm ở Kỳ Bố Hải Khẩu, Đinh Bộ Lĩnh đã cùng các tướng Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Lưu Cơ, Sát Công, Phạm Thành về đóng đồn ở Doanh đầu (trang Thụy Thú – Lộc Thọ) nhằm ngăn chặn sứ quân của Phạm Bạch Hổ, đang chiếm giữ đất Đằng Châu (nay ở Hưng Yên). Sau này khi thế lực đã mạnh ông để thân mẫu ở lại Trang Thuỵ Thú, tự mình dẫn quân đánh dẹp các sứ quân. Khi sắp xưng vương ông cho người về Trang Thụy Thú đón mẹ, nhưng do ốm nặng bà không về Hoa Lư được và mất tại Trang Thuỵ Thú. Vua Đinh Tiên Hoàng đã lệnh cho táng mẹ ở doanh đồn (Thuỵ Thú). Trên mặt huyệt dùng đá lấp lên sau dân làng xây miếu ở trên mặt mộ để thờ. Vua lệnh miễn giảm tô thuế cho dân Thuỵ Thú và từ đó thôn Thuỵ Thú được triều đình coi như một làng thuộc dân con quê cũ của mẹ vua. Trong miếu thờ Thái hậu còn ghi: “Thánh hậu Đinh Miếu” và có nhiều câu đối ca ngợi công đức của bà.

Di tích đình Bườn, miếu Trúc và mộ các nhân vật lịch sử liên quan thuộc xã Mỹ Thắng (Mỹ Lộc, Nam Định) là Di tích lịch sử quốc gia. Đình Bườn và những di tích có liên quan như: lăng mộ Đàm Hoàng Thái hậu, lăng mộ Tướng quân Cao Mộc, miếu Trúc thờ Tướng quân Phùng Gia được xây dựng trên khu vực đồn binh An Biện (Bườn) xưa của Đinh Bộ Lĩnh. Đây là một trong những căn cứ quan trọng trong việc tích trữ lương thực, chiêu mộ binh sĩ, giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước. Về giá trị lịch sử, cùng với các đạo sắc phong thần, tại đình Bườn và các di tích có liên quan còn có nhiều câu đối ca ngợi công đức và sự thờ tự đối với Đàm Hoàng Thái hậu, Tướng quân Cao Mộc và Tướng quân Phùng Gia. Hằng năm, tại di tích, nhân dân địa phương ba lần mở hội vào các ngày kỵ của Đàm Hoàng Thái hậu.[14]

Tại di tích chùa Bái Đính (Ninh Bình), hồ Đàm Thị là một danh thắng nằm sát chân núi phía bắc của dãy núi Tràng An gắn với giai thoại Thái hậu Đàm Thị đã từng mò cua, bắt tép ở đây để nuôi con, giữa hồ là di tích đền Quốc trưởng công chúa thờ chị gái Vua Đinh Tiên Hoàng.

Tên khi phong
  • Đan Gia
  • Trinh Minh
  • Kiều Quốc
  • Cồ Quốc
  • Ca Ông
Tên thực tế

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Hoàng hậu nhà Đinh http://www.baobinhdinh.com.vn/datnuoc-connguoi/201... http://www.dulichnamdinh.com.vn/(S(bq0kzf45h44gpuy... http://www.ninhbinh.gov.vn/web/guest/danh-nhan-van... http://kienthuc.net.vn/kho-tri-thuc/bi-an-chuyen-l... http://phunutoday.vn/tham-cung-bi-su/dinh-tien-hoa... http://phunuvietnam.vn/kho-bau/hoang-phi-vua-dinh-... http://tapchicongthuong.vn/ba-to-cua-nghe-may-nguy... http://vtc.vn/mo-vo-vua-dinh-tien-hoang-o-thai-bin... https://baotintuc.vn/doi-song-van-hoa/mo-phan-cua-...